Tijd en tijdsbesef
Het blijft een raar fenomeen. Nee, ik heb het niet over in een flow zitten of je stierlijk zitten te vervelen. Vandaag bekijk ik de factor tijd wat ruimer en kijk naar werken, meer in het bijzonder de ontwikkeling van het samenwerken, vanuit een historisch perspectief.
In onze menselijke geschiedenis zijn we steeds weer anders gaan werken en samenwerken. Als jagers en verzamelaars hebben onze voorouders in het verre verleden bij de jacht voor het eerst samen de krachten gebundeld om betere of snellere resultaten te behalen. Het verschansen van een mammoet doe je tenslotte niet in je eentje. Zo een 300.000 jaar lang hebben ze rond gezworven om zo een tien millenniums geleden zich op vaste locaties te gaan te gaan vestigen in kleine gemeenschappen. Om te voorzien in het levensonderhoud werkten ze samen bij het verbouwen van voedsel en het onderhouden van veestapels. Samenwerking en de vestiging op een vaste locatie leverden een hogere productiviteit en de nodige tijdbesparingen op. En ook wat muurschilderingen in grotten om het thuis allemaal wat gezelliger te maken.
Het werk en het verrichten van arbeid werd, al dan niet met hulp van het vee en eenvoudige hulpmiddelen, vooral door de mensen zelf gedaan. Samenwerking was lange tijd niet altijd even vrijwillig en het resultaat van de samenwerking werd ook niet eerlijk verdeeld. Fysiek zwaar werk voor beperkte beloning was lange tijd vooral slavenwerk. Pas 200 jaar geleden is met de industriële revolutie het nodige werk overgenomen door machines. Ook toen vond er een sterke verbetering van de productiviteit plaats.
Inmiddels zijn we ons bewust geworden dat ergens in de tweede helft van de vorige eeuw er een overgang naar het zogenaamde informatietijdperk heeft plaatsgevonden. Vanaf dat moment heeft het verwerken van informatie en het vergaren van kennis een exponentiele groei gekend met enorme verbeteringen in alles wat we doen en in alles wat we produceren. Onze ontwikkeling en welvaart zijn daarbij pas echt in een stroomversnelling gekomen.
Maatschappij in formatie
Terugkijkend op de laatste 40 jaar zien we een aantal belangrijke ontwikkelingen. De wereld was in 1980 nog groot en communicatie was net zoals reizen erg duur. Computers (telramen) waren er al wel langer maar begin tachtiger jaren heeft de personal computer zijn intrede gedaan. De telex werd vervangen door de fax. (Weet jij nog wat een telex was?) De personal computer werd goedkoper, beter en sneller. En de PC werd niet alleen goedkoper maar vooral ook meer gebruiksvriendelijk. Daarmee ontstond een situatie dat het verwerken van informatie gedemocratiseerd werd. Het bezit en het gebruik van een PC werd bereikbaar voor vrijwel iedereen.
Met het publiek toegankelijk worden van het Internet nog geen 10 jaar later is ook de mogelijkheid om goedkoop en ongelimiteerd wereldwijd te communiceren ontstaan. De wereld is heel snel voorzien van een technische communicatie infrastructuur en werd daarmee een stuk kleiner. Tegelijkertijd ontwikkelde zich met het Internet en de computer een veelheid van allerhande nuttige toepassingen. Door Google werd vanaf 1998 zoeken gemakkelijk en werd gestart aan de missie om alle kennis en informatie van de wereld toegankelijk en nuttig te gaan maken.
(Even een break…Tijd en tijdsbesef, gaat het te snel nu? Dan heb je het heel goed gezien!)
De ontwikkelingen gaan steeds sneller. We mogen stellen dat ruim 20 jaar na de start van Google alle informatie of antwoorden op veel van onze vragen in een split second via onze smartphone gratis beschikbaar zijn. Over dat gratis kan er weliswaar nog worden gediscussieerd, maar toch.
Het oude “nieuwe werken”
Met de komst van cloudtechnologie, sociale netwerken en de laptop is vanaf 2005 een basis gelegd voor het zogenaamde “nieuwe werken”. Aanvankelijk was dit meer een trendy fenomeen dan dat er echte bedrijfsorganisatorische voordelen te behalen waren. Echter met alle snelle technologische ontwikkelingen en uitbreidingen van infrastructuur kunnen we ongebonden van tijd en plaats met elkaar “in de cloud” samenwerken. We leven in een wereld waar iedereen in principe met iedereen online kan samenwerken. Dat is als je er over nadenkt nog maar een heel korte periode.
Online samenwerken vraagt om een andere manier van werk organiseren en beheren. Met Covid-19 en het verplichte thuiswerken is het overduidelijk gebleken dat het zogenaamde “nieuwe werken” niets meer is dan oude wijn in nieuwe zakken. We zoomen en skypen er op los maar de productiviteit en kwaliteit van ons werk is er bepaald niet op vooruit gegaan. Dat kan en moet natuurlijk anders!
Een leuke exercitie voor deze week is een vergelijking maken van het real life samenwerken op kantoor met het online samenwerken vanuit thuis. Niet zozeer over het besparen van reistijd en het gemis aan gezelligheid etc. maar vooral met een focus op hoe het werk georganiseerd en beheerd wordt.
In het volgende artikel ga ik eerst wat verder in op wat er mis is met het “nieuwe werken”.
Tot gauw, PJ 14 augustus 2021