Analoge dementie of digitale filosofie?
Denken is zonder enige twijfel de belangrijkste activiteit van een kenniswerker. Denken is op zich niet zo heel erg bijzonder. We doen het tenslotte allemaal. De een iets meer en beter dan een ander. Maar toch, voor een kenniswerker is het maar beter een kunstje wat hij of zij goed beheerst. Hoe kun je nou sneller en beter denken? Wat wil je zijn? Een digitaal filosoof of een slachtoffer van analoge dementie, een digibeet 2.0!
We gaan er van uit dat we denken met onze hersenen. We weten er eigenlijk niet zo gek veel van maar realiseren ons wel dat het een heel bijzonder orgaan is. Het is nodig om de prikkels die onze zintuigen raken om te zetten in waarnemingen en die ook nog eens betekenis te geven. Het is de controlekamer, het meet- en regelsysteem, van ons lichaam en zorgt ervoor dat ons hart blijft kloppen zonder dat we er over moeten nadenken. Maar het laatste is toch wel het meest bijzonder. We denken, tenminste als we wakker zijn.
Gedachten
Als we denken produceren we gedachten. Het is een doorlopend gebeuren en we zijn er ons op het ene moment heel erg bewust van en op andere momenten wat minder of helemaal niet. Echt gedachteloos zijn we nooit maar er wordt wel eens gesteld dat we er met onze gedachten niet bij zijn. Dat betekent dan dat we aan iets anders denken dan van wat er verwacht wordt. Je denkt aan strand en palmbomen in die zoveelste saaie projectvergadering op kantoor. Herken je dat? Je bent aan het dagdromen. De intensiteit van de verschillende opeenvolgende gedachten komt en gaat in vlagen.
Soms schrijven we onze gedachten op. Als we iets niet willen vergeten, als we onze gedachten proberen te structureren of gewoon als het resultaat van ons werk dat we verder delen met anderen. Losse notities en kattenbelletjes gooien we meestal weg, soms houden we bepaalde gebeurtenissen en gedachten bij in een dagboek of in een journaal en het resultaat van ons werk eindigt vaak in een dossier en later in een archief.
Conciglio
Met betrekking tot ons werk maken we in Conciglio een onderscheid in ons denken. Heel erg bewust met een duidelijk vast omlijnd doel of resultaat voor ogen zoals het geval is als we een bepaalde taak uitvoeren. Of alternatief en ook heel erg bewust binnen een bepaald context maar zonder dat het doel vooraf al vaststaat. Het laatste – ook wel nadenken, bespiegelen of filosoferen – leidt tot een mening over iets of resulteert in een inzicht of kennis over een bepaald onderwerp. Het eerste is gerelateerd aan het beheer van je taken en activiteiten, het tweede aan het beheer van je gedachten en persoonlijke kennis.
Over individueel taakbeheer en over effectieve of efficiënte samenwerking heb ik in het verleden regelmatig geschreven. Over het beheer van kennis en informatie echter aanzienlijk minder. Het gaat dan meestal alleen over de opslag en het terugvinden van werk gerelateerde informatie op de harde schijf van je computer of in de cloud. Het gaat nagenoeg nooit over de inzet en ontwikkeling van gedachten en kennis. Hoe fijn zou het niet zijn als je kon beschikken over een tweede brein die je helpt om sneller en beter te denken en zorgt dat je maar weinig vergeet van wat je ooit hebt geleerd.
Toekomstmuziek? Nee hoor, verre van dat! Conciglio PKM (Persoonlijk Kennis Management) is een wezenlijk onderdeel van de methodiek.
Zettelkasten
De Duitse socioloog Niklas Luhmann ontwikkelde in de zestiger jaren een systeem waarmee hij zijn kennis over wat hij gelezen en geleerd had opsloeg op een zodanige manier dat hij het ook snel kon terugvinden. Hij sloeg zijn notities en aantekeningen op in een zogenaamde zettelkasten en gebruikte het om nieuwe ideeën en inzichten te ontwikkelen. De basis van dat systeem wordt tegenwoordig digitaal met meer handige functionaliteiten gebruikt voor persoonlijke kennisbeheer. Luhmann beschouwde zijn zettelkasten als een onafhankelijke intellectuele partner met wie hij in overleg was. Wij noemen het tegenwoordig je tweede brein. Nee, het is op zich geen kunstmatige intelligentie.
Je hoofd leegmaken
Net zoals Conciglio werkbeheer het mogelijk maakt om je hoofd leeg te maken en toch overzicht te houden werkt het bij het Conciglio kennisbeheer ook zo. Je slaat je gedachten op in verschillende soorten notities. Net zoals je in je brein allerlei associaties kunt maken, kun je in je tweede brein deze verschillende notities verbinden met andere notities en context geven. Dat doe je, nee het is geen hogere wiskunde, door middel van links en tags! De manier hoe dat je nieuwe ideeën en inzichten kunt genereren is eenvoudig aan te leren en hedendaagse software maakt het mogelijk om dit alles goed te beheren. Een leeg hoofd met betrekking tot je werk en je ideeën of gedachten geeft je rust. Rust omdat je niet bang hoeft te zijn dat je iets vergeet. Rust om te ontspannen en opnieuw fris na te kunnen denken. Nadenken om meer werk of activiteiten, zakelijk of privé, beter en sneller te doen! Om het verschil te maken en om tijd vrij te maken voor alles wat leuk is.
Tot gauw, PJ 24 september 2021
https://www.linkedin.com/pulse/een-tweede-brein-pierre-de-jong
NB. Meer weten over hoe je een tweede brein organiseert en beheert? Op zaterdag 6 november organiseert B&IS voor maximaal 20 deelnemers een training met workshop in Dordrecht. Je kunt daarmee onmiddellijk aan de slag. Meer informatie hierover kan aangevraagd worden op info@bisnis.nu o.v.v. Workshop mijn tweede brein.